Mafua’aga O Le Tufuga Faufale Ma Le Fa’atufugaga: O Le Tagaloalagi.

O LE MAFUA’AGA O LE TUFUGA FAUFALE MA LE FA’ATUFUGAGA

O LE AIGA SA-TAGALOA, O le Mafua’aga o so’o se Fa’atufugaga. Na muamua lava fa’atino e le Aiga Sa-Tagaloa. O TAGALOA MATUA po’o TAGALOALAGI, O LE ULUA’I TAGATA LEA O SAMOA.

O le taunu’u mai o Tagaloalagi i Samoa sa va’aia ai le gaogao o le lauele’ele, e leai se tagata na nofoia. Peitai! Na Malaga mai Tagaloa ma tama’ita’i. Ina ua usu gafa Tagaloalagi i tama’ita’i ia na latou o mai ona iai lea O LE AIGA SA-TAGALOA. O le Aiga la lea na fa’avae i le atu Fagaloa, lea na aumau ai Tagaloalagi ma lona au-aiga i luga o maupuepue ma fa’aigoaina o LAGI. O le LAGIMUA se’ia o’o i le LAGI SEFULU e afio ai le TAGALOALAGI. A’o le LAGI IVA sa nonofo ai lana au-tau-nonofo. O le LAGI VALU e ta’oto ai lana Fa’atufugaga. Sa Tupu ma ola le Aiga Sa-Tagaloa, peitai! Na momo’o le Tagaloalagi i tama’ita’i o le lalolagi, lea na usu gafa ai Tagaloa ma maua ai Aiga o Samoa. O le o’o mai o le Fa’atufugaga i lalo nei, ina ua fai le fale tautu o le Aiga Sa-Tagaloa i le ava a Funefe’ai. O le mafua’aga lea na maua ai e Fa’atufugaga lona fa’alupega ua iai nei, ae maise o le fauina o ulua’i fale ia Samoa.

O SINA’ALAUA o le ava a FUNEFE’AI, na mana’o iai TAGALOALAGI ona o le lalelei tele; peitai! Sa fiu i tau-anau le to’alua o Funefe’ai, ae le mafai. Vagana ua foa’i lona Suafa “TAGALOA”. Na foa’i e Tagaloalagi lona suafa e mailei ai le loto o Fune. Ona toe momoli lea o le mana’o o Funefe’ai ina ia ave ifo uma lana Fa’atufugaga ma tu’itu’i e tauina le launiu e fa’amalumalu i le suafa Tagaloa. O le finagalo o Tagaloalagi ia maua ane lava Sina’alaua. Lea na foa’i ai lona suafa Tagaloa, ma lana Fa’atufugaga. Ona ave ai lea o Sina’alaua ua fai ma ana ava. Ae ua NOFO TUPU FUNEFE’AI I LE SUAFA TAGALOA FUNEFE’AI. Ona tu ai lea o le Malo o le suafa Tagaloa i Salafai. Sa mo’omo’o iai isi Suafa maualuluga, po’o Ao o Salafai, ina ia fa’ato’ilaloina Tagaloa Funefe’ai ma lona Malo. Na fa’asolo pea le suafa Tagaloa Funefe’ai i lana fanau, sei’a o’o mai ia TAGALOA SEFA’AOFONU’U, o le taimi lea o lo’o vevesi i le tau fa’atuina o le MALO O NAFANUA. Lea na avea ai Tauili’ili ma Tupa’i ma tu’itu’i o Nafanua, a’o isi mau a le atunu’u o Tupa’i ma Auva’a. Na auina mai e Nafanua Tauili’ili ma Tupa’i e fa’ato’ilalo le Malo o Tagaloa. O le taimi lea o le nofoaina a Tagaloa Sefa’aofonu’u o lo’o tumau pea lona malosi. Ona taunu’u lea o Tupa’i ma Tauili’ili, ua tau le taua. Ua tau fai malolosi au-tau uma. O mea na tau ai le taua, o NIU-LA’AITA. Ona mole lea o le manava o Tupa’i, ua ta’atia i lalo. Ona tago ifo lea o Tuaili’ili, ua liligi iai le vai ia Tupa’i ua toe te’i ai. Ona maua ai lea o le fa’aumi o le Suafa Tupa’i o “TUPA’IVAILILIGI”.

Na tau pea le taua ma i’u ai ina gagase uma au-tau, lea NA FAI AI LOA LE MAVAEGA MA TOTOFI MEA INA NOFO FILEMU. O LE AO O LE TONUMAIPE’A MA LE TAGALOA. Sa taumafai loa Tauili’ili ina ia maua se ai o lenei taua. Ona mana’o lea o Tauili’ili ma Tupa’ivaililigi i le Fa’atufugaga, ma le igoa o le Malae na fai ai le taua. “LE MALAE O SAVELU” i Gautavai. Ona ave lea iai e Tagaloa Sefa’aofonu’u le igoa Savelu mo Tauili’ili, lea e o’o mai i le taimi nei, o lo’o fa’aigoa ai le Maota o Tauili’ili i Neiafu, peitai! o lo’o iai lava le igoa Maota o Savelu i Gautavai. A’o le Fa’atufugaga na ave e Tagaloa ia Tauili’ili ma Tupa’ivaililigi. O le vai taimi lea o lo’o ma’itaga le afafine o Tauili’ili, le tama’ita’i o VALASI-I-OLOGA. E taunu’u atu Tauili’ili i Satupaitea, ae ola loa le tama’ita’i o Valasi-i-ologa, ona tu’u lea iai e Nafanua le Fa’atufugaga i le tama a Valasi-i-ologa. Na fa’aigoa fo’i e Nafanua le tama ia TAUATAMAINIULA’AITA e fa’amanatu ai le taua na faia i NIU-LA’AITA.

Ua matua le tama o Tauatamainiula’aita. Ona ave lea iai o fa’amanuiaga, o ia o le AGAI-O-TUPU O SAMOA. Ua amata le fauga fale a Tauatamainiula’aita, ua o’o i Manu’a tala o le Fa’atufugaga. Ona sau ai lea o le tama’ita’i o LEMALAMA ma aumai lana fesoasoani i le ata o le fale. Ua fa’atusatusa i le Faleula o le Tui-Manu’a. Ona fau ai lea o le “FALEULU”, O LE ULUA’I MAOTA AFOLAU LEA O SAMOA.

Tauatamainiula’aita: Faleulu.
Tagaloa: Faleafa.
La’ulu: Faleniu.
Sina: Falefe’ausina.
Taufau: Fa’aolioli.

Na mafua ona maua le igoa FALEFE’AUSINA, ona ua Feau-Mai-Sina e alu atu i Leulumoega ma lana tama o Faumuina. Ona ua TAFEA LE UTU A TAUFAU. O FALE IA E FA! (4) na maua ai le igoa o le itumalo lea o lo’o nei Palauli le falefa: FALEULU, FALEAFA, FALENIU, ma le FALEFE’AUSINA.

O le itu o Palauli e susu ai AO E FA! (4): TAGALOA, LA’ULU, ULUPOAO, ma FA’ASUAIAU.

AIGA SA AMITUANA’I, AIGA SA-LEVALASI – FALEUPOLU E FA!: – SALEMULIAGA, SAFUNE ma TAULAUNIU, SA’ALUITOGA, ma SA-TUALA.

O LE ULUA’I TUI-MANU’A MA LE ULUA’I TUI-ATUA

O le fanau a le TAGALOALAGI o TUI-AITU (tama), ma TUI-TAGATA (tama). Usu Tui-Aitu ia Asoa le afafine o TUI-FITI, faaee ai le gafa o MOA, LE ULUA’I TUI-MANU’A. Usu Tui-Tagata ia Sulu le afafine o TUI-RAROTOGA. Oso mai le la i tua o Tui-Tagata, ae fa’apea loa le tala a lona uso o Tui-Aitu; Tui-Tagata, o lou Atua lena ua oso mai i ou tua, ae fanau loa le tama, ma fa’aigoa ai loa ia TUI-MA-ATUA, LE ULUA’I TUI-ATUA.

VA'A O TOA O SAMOA!

O VA’A O LE TA I LE VAI MA LE TA I LE TAI

E iai TOA O SAMOA sa ta’uata’ua ma logologoa o latou va’a, ma le latou folauga i le atu Samoa, ma le vasalaloa. E iai le tala a le va’a a le Tui-Manu’a sa fau i le la’au o le pau ma le ifilele i Savai’i, e iai le va’a a le toa o Liava’a, e iai foi tala i le va’a a le Fiame ma lona sailiga Malo, e iai ma va’a e lua a Safune Savai’i, o le Ta i le Vai, ma le Ta i le Tai.

O le TAGALOALAGI FUNEFEAI, o ia lena ole toa ta’uta’ua i na ona po, ma le au tau a Safune, sa to’ilalo ai le tele o nu’u i Upolu ma Savai’i, ma sa iai lana va’a e igoa o le PUALELE. Fai mai sa usu le Tui-Atua Fepulea’i ia Utufaasili, le afafine o le Tagaloalagi Funefeai. Fai mai sa ma’ema’ea ma ita tele le Tagaloalagi Funefeai ona o le nunu sa fai ma le a’amu i le ie toga sa tatalaina e Safune, ma le Tui-Atua Fepulea’i sa le talafeagai ma le latou mafutaga, ma o le isi mea, ua le tatalaina le ato pona pona, po’o le ato pumo’omo’o a Taema ma Tilafaiga na ave i le Tui-Atua.

Ona sau lea o le Fuava’a a le Tagaloalagi Funefeai, ma le au tau a Safune. O Letogo i le Malae o Lalotea, sa tatanu ai au a le Tui-Atua Fepulea’i, ma fai ai fale va’ai o taua. Ona va’ai atu lea o le au atu a le Tui-Atua i le fuava’a ma le au tau a le Tagaloalagi Funefeai ma Safune, e mata’utia le fuava’a ma le to’atele o tagata totoa a le au tau a Safune. Ona tata lea o lali ma alu le tili i le Tui-Atua Fepulea’i, o le a oti uma i latou pe a fa’apea e tau ma Safune, e leai se isi e sao. Ona fa’atoga lea e le Tui-Atua Fepulea’i i lana masiofo o Utufa’asili, le afafine o le Tagaloalagi Funefeai e alu e tu i le matafaga. Ona se’ese’e atu lea o va’a a Safune, ma ua va’ai atu le Tagaloa Funefeai, o lo’o tu mai lana afafine i le tolotolo i le matafaga, ma ua ma’i to fo’i, ua ma’i tagata. Ona fa’apea lea o le Tagaloa Funefeai i lana au va’a ma le au tau a Safune, “taofi le taua, o lo’u afaine lena o lo’o tu mai i le matafaga”, ona fa’apea lea o le au tau a Safune, “le ali’i e, ua faigata, UA SE’E LE VA’A O SAFUNE”, ua fia tau le au tau a Safune. Ona fa’apea lea o le malelega a le Tagaloa Funefeai, ” E LEAI SE GAUMATAU, NA’O LE GAUALOFA”. Ona tolo ai lea o le taua, ma ua fa’aigoa ai le tama a Utufa’asili ia TOLOGATAU, ma maua ai le igoa o le aumaga a Safune o le TAMA O LE LUPE TUAEFUEFU (MAI LE TUI-ATUA), ma fa’aigoa ai le Malae i Lalotea, O LE FA’AUTUGATAGI A TUMUA; ma maua ai le igoa o le ie toga a Safune, o le FAILATUMATAFAGA.

SAMOA THE BEGINNING OF TIME.

~ by Christian Brown on August 4, 2008.

Leave a comment